NHỮNG QUY ƯỚC THẨM MỸ ĐỂ XÂY DỰNG TÁC PHẨM BONSAI (phần 3)

CHỌN CÀNH

Bộ cành tạo ra bố cục cho cây, nó góp phần hình thành nên dáng đặc hữu và phong cách của cây. Cho nên, cần phải tạo ra một bộ cành có cấu trúc hợp lý về mặt thẩm mỹ và tuân theo các quy luật của tự nhiên.

Cấu trúc của cành phải phù hợp với cấu trúc của gốc và thân. Sự sắp xếp và cách thể hiện của bộ cành nên phụ thuộc vào kiểu dáng cây. Những cành lớn ở phía dưới, càng lên trên cao cành càng nhỏ dần, cho đến ngọn. Đây là quy luật của tự nhiên.

Khi cây già đi, cành sẽ không vươn cao lên nữa. Cành có xu hướng  nằm ngang hay nghiêng xuống  thấp, với cấu  trúc này có cảm giác như cây đã nhiều tuổi, già đi rất nhiều dưới sức nặng của thời gian. Chỉ có cây còn non cành mới mọc  hướng lên.

Những bộ cành đẹp cần phải có nhiều nhánh phụ thứ cấp, mạng xương càng dày, chi tiết, các đốt cành ngắn, khúc khuỷu tự nhiên.

Cành thứ nhất, là cành thấp nhất trên cây nên có kích thước lớn nhất so với các cành khác. Hướng của nó có thể về phía trái hay phải so với thân cây. Điều này còn tùy thuộc  vào hướng lượn của thân trong không gian.

Cành thứ hai, mọc về phía ngược lại với cành thứ nhất, tạo ra thế quân bằng, hình thành nét đối trọng trong bố cục của không gian.

Cành thứ ba, mọc hướng ra phía sau, cành này tạo ra chiều sâu cho tán cây.

Đó là ba cành cơ bản đầu tiên của cây.

Các cành khác , kế tiếp xếp luân phiên, xen kẽ, tạo ra khối hình chóp lên đến ngọn. Càng lên đến ngọn, cành càng xếp gần lại về khoảng cách và kích thước cũng nhỏ dần đi.

Nhìn chung về bố cục, các cành được bố trí theo đường xoáy trôn ốc, từ gốc lên đến ngọn, hướng ra các phía của không gian khác nhau.

Việc sắp xếp bộ cành như thế sẽ giúp cho nó không che chắn lẫn nhau trong tầm nhìn, cũng như bảo đảm việc nhận ánh sang của tán lá một cách đầy đủ ở mọi vị trí trong không gian.

Hướng của cành trong không gian: Cành số 1,5,9,13 : hướng phải của cây. Cành số 2.6.10: hướng sau của cây. Cành số 3,7,11 :  hướng traí của cây. Cành số 4,5,12: hướng  trước của cây.

Cấu trúc cơ bản của bộ cành: Cành thứ 1: là cành thấp và lớn nhất, hướng phải. Cành thứ 2: cành phía sau. Cành thứ 3: cành đối trọng cành thứ 1, hướng trái. Cành thứ 4 :cành hướng trước phải. Cành thứ 5: cành hướng sau. Cành thứ 6: Cành trước hướng trái. Cành thứ 7 : cành mọc xen kẽ xoay vòng. Cành thứ 8: ngọn.

*** Thứ tự sắp xếp của các cành cơ bản có thể theo một trong 2 cách sau:

CÁCH 1:Theo thứ tự từ dưới lên : Cành số 1 hướng về bên trái, cành thứ 2 hướng về phía sau cành thứ 3 hướng về bên phải

CÁCH 2: Theo thứ tự từ dưới lên: cành số 1 hướng về bên phải, cành số  2 hướng qua bên trái, cành số 3 trên cành số 2 hướng ra phía sau.

Bề rộng của tán cây nên bằng ½ chiều cao của cây, hay nhỏ hơn một ít là hài hòa nhất (tuy nhiên tỉ lệ này không áp dụng cho cây có đường kính thân lớn, chiều cao thấp).

Khi thiết kế bộ cành cần chú ý các quy ước thẩm mỹ sau:

-       Các cành không được mọc đối xứng nhau qua trục thân như xương cá.

-       Các cành ờ dưới thấp của thân không được mọc hướng về phía mặt tiền làm hạn chế trường nhìn

-       Các cành phía trước không che khuất các cành phía sau, mới cảm nhận được chiều sâu của cây.

-       Các cành xếp luân phiên xen kẽ về các hướng, không che sáng lẫn nhau.

-       Cành không được mọc vòng qua thân chính (mượn cành)

-       Cành không được mọc từ chỗ lõm của thân cây.

-       Cành không để quá nhiều sẽ gây ra sự rườm rà, che khuất vẻ đẹp của thân. Nhưng cũng không để quá ít dễ gây ra cảm giác trơ trọi.

Các quy tắc này, chẳng những phù hợp với quy luật thẩm mỹ mà còn phù hợp với quy luật tự nhiên trong sự phát triển của cây. Đó là quy luật tât yếu của sự hoàn hảo trong một chỉnh thể. Nếu không tuân thủ các nguyên tắc trên, không dám cắt bỏ những cành mọc sai vị trí, thì không bao giờ có được một cây Bonsai đẹp.

Những cành mọc sai vị trí, những cành lỗi, cành sai quy tắc nếu không thể sửa chữa được thì nên cắt bỏ hoàn toàn, không nên giữ chúng lại trên cây.

*** Những cành bị lỗi

1.Cành mọc song song                           8.Cành mọc một bên

2.Cành mọc đối xứng                               9.Cành mọc xen ở giữa

3.Cành mọc vòng qua thân                     10.Cành mọc chụm lại một vị trí

4.Cành uốn vòng cung                           11.Cành mọc đan xen với nhau

5.Cành mọc hướng lên                      12.Cành gập khuỷu tay bất thường

6.Các nhánh nhỏ đan cài nhau rối rắm    13.Cành mọc chỗ lõm của thân

7.Cành thấp mọc đâm vào hướng nhìn 

14.Cành mọc hướng xuống phía dưới

                                                                                   (còn tiếp)